Şema Terapi Nedir?

Şema terapi testi bilişsel davranışçı terapi psikanaliz, bağlanma teorisi ve duygu odaklı terapi unsurlarını birleştiren daha yeni bir terapi türüdür.

Şema terapi tedavi opsiyonlarına cevap vermeyen kişilik bozukluklarını ve diğer akıl sağlığı problemlerini tedavi etmeyi hedefler. Bütünleştirici bir yaklaşımı ele almaktadır. Borderline kişilik bozukluğunun tedavisinde özellikle yararlı olabilir.

Şema terapi testi esnasında bazen erken uyumsuz şemalar olarak adlandırılan şemalarınızı ortaya çıkarmak ve anlamak için uzman terapist ile çalışılır. Şemalar, bir takım insani duygusal gereksinimlerin çocukluk döneminde karşılanmadığı zaman geliştirdikleri faydasız kalıplardır.

Bu bakımdan ele alınmadığı takdirde sizi yaşamınız boyunca etkileyebilir ve problemli baş etme yöntemlerine ve davranışlarına katkıda bulunabilir. Şema terapi testi, duygusal ihtiyaçlarınızın sıkıntıya yol açmayacak şekilde sağlıklı bir şekilde nasıl karşılanacağını size öğretmeyi amaçlar.

Çocukların Temel İhtiyaçların Nelerdir?

Şemaların meydana gelmesinde en büyük faktörlerden biri, çocukluk döneminde temel duygusal gereksinimlerin yerine getirilmemesidir. Genel anlamda çocukların temel ihtiyaçları içinde şunlar vardır;

  1. Güvenlik duygusu ve başkalarına güvenli bir şekilde bağlanma
  2. Öz kimlik ve özerklik duygusu
  3. Nasıl hissettiğinizi ifade etme ve başkalarından neye ihtiyacınız olduğunu sorma özgürlüğü
  4. Güvenli, yaşa uygun sınırlar ve sınırlar

Bunların dışında farklı temel ihtiyaçlar da vardır. Şemaların gelişmesine şu gibi durumlar yol açabilir;

  1. Karşılanmamış ihtiyaçlar
  2. Travmatizasyon veya mağduriyet
  3. Aşırı hoşgörü veya sınır eksikliği
  4. Seçici tanımlama ve içselleştirme

Şemalar çocuklukta gelişme eğilimindedir ve genellikle değişime dirençlidir. Ancak yönetilmeyen şemalar, genellikle sağlıksız etkileşimlerle pekiştirilen olumsuz kalıplara neden olabilir. Şema terapi testi bunları anlayarak başa çıkmaya yardımcı olur.

Şema Alanları Nelerdir?

Şema testi şemalar 18 farklı seçeneğe ayrılır; lakin bunların tümü beş kategoriden veya alandan birine girer:

  1. Alan I, kopukluk ve reddedilme, sağlıklı ilişkiler geliştirmeyi zorlaştıran şemaları içerir.
  2. Alan II, bozulmuş özerklik ve performans, güçlü bir benlik duygusu geliştirmeyi ve bir yetişkin olarak dünyada işlev görmeyi zorlaştıran şemaları içerir.
  3. Alan III, bozulmuş sınırlar, kendini kontrol etmeyi ve sınırlara ve limitlere saygı duymayı etkileyen şemaları içerir.
  4. Alan IV, başkalarına yöneliklik, başkalarının ihtiyaçlarına kendinizinkinden daha fazla öncelik vermenize yol açan şemaları içerir.
  5. Alan V, aşırı uyanıklık ve engelleme, uyanıklık, kurallar ve arzuları veya duyguları göz ardı ederek başarısızlık veya hatalardan kaçınmaya öncelik veren şemaları içerir.

Şema testi şemalar ve bunların yönetimi, profesyonel terapistler tarafından yapılmaktadır.

Şema Terapi Nedir, Nasıl Çalışır?

Şema terapi nasıl çalışır? Duygusal ihtiyaçlar çocuklukta karşılanmadığında, bireyler bu ihtiyaçları bağımsız olarak ve başkalarıyla sağlıklı ilişkiler yoluyla karşılamanın yollarını bulma becerilerinde eksikliklerle yetişkinliğe girebilirler.

Şema terapi, erken uyumsuz şemaların bu olumsuz çocukluk deneyimlerine dayalı olarak oluştuğu inancına dayanır. Bireylerin yaşam olaylarını ve başkalarının davranışlarını yorumlama biçimleri olarak tanımlanabilecek bu uyumsuz şemalar daha sonra yaşamı altüst edebilir.

Bu kapsamda bireyler sağlıksız seçimler yapabilir, toksik ilişkiler kurabilir, tam olarak gelişmemiş sosyal becerilere sahip olmayabilir, yıkıcı davranış kalıplarına girebilir, kötü bir ruh haline sahip olabilir. Bu esnada yararlanılan terapötik yöntemler şunları kapsayabilir:

  1. İmgeleme: Bu teknikte, terapideki kişiler, uyumsuz şemaların gelişimini anlamak amacıyla üzücü çocukluk anılarını keşfederler.Bireylerden önce bu anılarda yer alan görüntüleri, sesleri ve diğer duyumları hayal etmeleri ve ardından bu anılarda yer alan bakıcılarla hayali diyaloglar kurmaları ve ihtiyaçlarının karşılanmasını istemeleri istenir.Bu süreci takiben, bireyler genellikle benzer duyguları ortaya çıkaran mevcut durumları daha iyi tanımlayabilir ve gelecekteki durumlarda ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanmasında daha başarılı olabilir.
  2. Flash kartlar: Şema terapide terapistler, terapidekilerin çocukluktaki duygusal ihtiyaçlarını karşılayamayan bakıcılar için tasarlanmış mesajlar oluşturmalarına yardımcı olmak için çalışırlar.Söz konusu mesajlar basit ifadeler, notlar ve bazen de karmaşık şiirler biçiminde olabilir.Tedavi yapılan birey sıklıkla seanslar arasında bilgi kartlarına göz atar. Düzenli gözden geçirme, kişilerin yetişkin hayatlarındaki önemli duygusal gereksinimleri üzerine nasıl sağlıklı ve etkili açıklamalarda bulunacaklarını öğrenmelerine yardımcı olmayı hedefler.
  3. Sandalye çalışması: Terapinin bu yönü, terapide olanların duygu ve kişilikteki varyasyonları tanımlamasına yardımcı olmaya çalışır.Sandalye çalışmasında, terapideki kişi iki sandalye arasında hareket eder, her sandalyede farklı duygu ve kişilik özelliklerini ifade eder.Sandalye çalışması, tedavi gören bir kişinin ailesi, arkadaşları veya diğer önemli kişilerle diyaloglar kurmasına yardımcı olmak için de kullanılabilir.Bu tür sandalye çalışmasında, bir kişi bir sandalyede otururken duygusal ihtiyaçlarla ilgili açıklamalarda bulunabilir ve ardından bu duygusal ihtiyaçları karşılayabilecek bir kişinin rolünü oynamak için başka bir sandalyeye geçebilir.İmgeleme çalışması genellikle sandalye çalışmasıyla birlikte yürütülür.
  4. Günlükler: Şema terapiyi takip eden kişilerden genellikle, erken dönem uyumsuz şemaları harekete geçiren herhangi bir deneyimin günlüğünü veya kaydını tutmaları istenir.Tedavide, bireyler bu şemalarla ilişkili düşünme kalıplarını tanımlamayı öğrenebilirler.Bu düşünme kalıpları seanslar arasında ortaya çıktığında, günlük, bireylerin ilgili durumlar, duygular ve davranışlar hakkında yazmasına izin verir.Söz konusu günlükler sıklıkla seans esnasında gözden geçirilir. Duygusal gereksinimleri karşılamanın yeni yollarını uygulama metotlarının dışında en iyi uygulanabileceği durumları belirlemede olanak tanıyabilir.

Temel olarak şema terapi nasıl uygulanır bu şekildedir. Eğer bilişsel şemalar doğru bir şekilde yönetilirse, problemlere de uygun çözümler bulabilir.