‘Depresyon’ kelimesinin kullanımı, bireylerin hem kendisi hem de başkaları adına çok çabuk oluşturduğu bir yargı içerir; ancak, gerçekte durum bundan çok farklıdır. İnsan olma deneyimi çok sofistike ve hiç kolay değildir. Hayatta, yaşadığınız zor olaylarla karakterize belki de sıklıkla keyifsiz, üzgün, mutsuz yahut karamsar olduğunuzu hissedebilirsiniz. Bu duyguları deneyimlemek son derece normaldir; hastalık olarak tanımlanabilmesi için ruhsal çökkünlük halinizin sizi kendinizden, ilişkilerinizden ve dünyadan yabancılaştırıyor ve gündelik hayattaki işlevselliğinizi önemli ölçüde düşürüyor olması gereklidir. Yaşanılan zor olaylar karşısında yoğun duygular hissetmek, yorgun ve bitkin ruh hali deneyimlemek ve hayatınızdaki insanların desteklerini talep etmek çok doğal olsa da depresyonda farklı olan bazı noktalar vardır. Kişi, kendisiyle ilgili yoğun bir çaresizlik, suçluluk, umutsuzluk ve değersizlik duyguları içindedir. Hiç kimsenin ona yardım edemeyeceğine dair güçlü bir inancı vardır. Yardım için hazır olan diğer insanların samimiyeti de inandırıcı gelmeyebilir çünkü, kişi en derinde değersiz hissettiği için bu durumda olmayı hak ettiğine dahi inanabilir. Tam da bu noktada, depresyonda olan birey, ilgi çekmek ya da şımarıklık yapmak gibi bir amaç gütmez.

Depresyon, beynin kimyasını ve işleyişini etkileyen tıbbi bir hastalıktır; dolasıyla, ciddiye alınması gerekir. Hayat kalitesini, önemli ölçüde düşüren depresyon tedavisi mümkündür. Depresyon tedavi edilmezse kronikleşebilir, uzun süreli çökkün duygudurumu ve hareketsizlik ile seyreden depresyon, bağışıklık sistemini düşürerek fiziksel olarak başka hastalıklara yatkınlık oluşturabilir ve bireyi her bağlamdaki ilişkilenmelerden ve hayattan koparabileceği için intiharın yaşanabileceği bir tabloya doğru götürebilir.

Uzmanın uyguladığı testler ile ilk seanslardaki aktif değerlendirmesi neticesinde depresyonun şiddeti (hafif-orta-ağır) belirlenir. Hafif ve orta şiddetli vakalarda, haftada bir olacak düzende, özellikle bilişsel davranışçı terapi ve şema terapi yaklaşımlarıyla uygulanan psikoterapi yeterli olabilecekken; bazı orta ve tüm ağır seyreden vakalarda, ilaç tedavisi ile evden çıkmakta zorlanan hastalarda, online psikoterapi eş zamanlı gitmelidir. Unutulmamalıdır ki ilaç tedavisi tek başına yeterli olmamaktadır; çünkü, depresyona neden olan bilişsel yapının, ilişkilenme tarzının, varsa neden olan geçmiş travmatik deneyimlerin ve öz değer, öz saygı ve  öz güven gibi çok daha sofistike konuların; ancak, psikoterapi ile sağaltılıp sağlıklı yönde yeniden işlenebilmesi mümkündür. Sadece, altı ay ya da bir sene alınan ilaç tedavisinden sonra (sağlıklı başa çıkma modeli oluşturulmadan) hayattaki bir diğer zorlu dönemeçte kişi tekrar depresyonun ağına düşebilir ve bu kez hastalık direnç kazanabilir.

Depresyonun, kalıtımı da içeren biyolojik, psikolojik ve çevresel birçok farklı nedeni vardır. Toplumda en çok bilinen depresyon çeşidi: majör depresyon olmakla birlikte; karma belirtiler gösteren (mani-hipomani), melankoli özellikleri gösteren, atipik (ayrımı daha zor olan), psikoz özellikleri gösteren, doğum zamanı ya da sonrası başlayan ve mevsimsel depresyon olarak alt kategorileri mevcuttur. Siz ya da yakınınız, ruhsal çöküntü için uzmana başvurduğunuzda doğru tedavi için detaylı analizi yapmak ve psiko-eğitim kapsamında, tanıdan ziyade yaşantınızı anlamlandırmak için gereken bilgiyi paylaşmak onun görevidir. Depresyonun çeşitlerinden kaynaklı olarak, hastalığın semptomları da iki uç arasında farklılık gösterebilir; uykuya dalamamak yahut fazla uyumak, sabahları veya akşamları daha ağırlaşmış tabloda mutsuzluk ve çaresizlik hissetmek, kilo vermek gibi kilo almak ya da genel tepkisizlik gibi olumlu olaylara olumlu tepkiler verip bunun kısa sürmesi olabilir. En sağlıklı olan: sizi ve yaşamınızı etkileyen ruhsal olarak çökkün olma hali, en az iki haftadır sürüyorsa psikolojik destek için bir klinik psikolog ya da psikiyatriste başvurmaktır.

Depresyon tekrarlar mı?

Aslında, çoğu psikolojik rahatsızlık tekrarlayıcı özellik gösterebilir.  Psikoterapi ya da ilaç tedavisi ruhsal sorunun bir daha yaşanmamasının garantisini veremez; ancak, danışanın terapistiyle kurduğu iş birliği ile psikoterapi süreci sonlandıktan sonra başvurduğu problemle alakalı bir tekrarlama ile karşılaştığında, bu belirtiler daha başlarken danışan artık ne yapacağını ve nasıl üstesinden geleceğini öğrenmiştir. Depresyon da yineleyebilen bir hastalıktır. Çok erken yaşta ya da ileri yaşta ortaya çıkması, daha önce tekrarlamış olması, kronikleşmesi, yüksek anskiyetik yahut melankolik bir mizaç ve madde kullanımı tekrarlama olasılığını arttırır.

Önce ilaç tedavisi mi yoksa psikoterapi mi?

Hafif ve orta seyreden depresyonda, psikoterapi öncelikli olarak seçilebilir. Klinik psikolog, gerekli gördüğü yerde sizi kesinlikle psikiyatriste yönlendirecek ve ilaç tedavisiyle eş zamanlı gidilmesi gerektiği konusunda bilgi verecektir. Örneğin; kendisine ya da bir başkasına zarar verme potansiyeli taşıma, ağır seviyede seyretme, psikoz özellikleri gösterme, bipolar ile çok karıştırılan atipik depresyon ve melankoli özellikli depresyonlarda muhakkak önce hekim ile görüşülmeli ve gerekirse hastane yatışı yapılmalıdır.

Ailede depresyon geçmişi varsa yahut depresif yatkınlık varsa nasıl korunabiliriz?

Depresyon için maddeler sıralayarak bunları yapın demek çok mantıksızdır çünkü altta yatan güçlü şematik inançlar kişiyi sağlıklı düşünce ve davranıştan alıkoymaktadır. Hastanın yakınları da bu konuda iyi niyetli ‘öneri’ vererek ‘aslında çok basit’ gibi söylemlerde bulunması, depresyonda olan kişinin anlaşılmadığı, yetersiz ve çaresiz olduğu inancını pekiştirir. Bu sebeple, psikoterapide yavaş adımlarla depresyon tedavisi uygulanır. Ancak, depresyon başlamadan korunabilmek için sağlıklı yaşam stilini benimsemek elzemdir. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, açık havada yürüyüş ve size kendinizi iyi hissettiren insanlarla kurduğunuz sosyal ilişkiler ve düzenli kan tahlilleri ile eksik olan değerlerin takviyesi koruyucu faktörlerdir.

Depresyon deneyimliyorsanız, yazıdaki depresyon belirtileri varsa depresyon tedavisi için ataşehir psikolog ya da online psikoterapi tavsiye ve online psikoterapist tavsiye sağlamak için info@ozlemnurtulum.com üzerinden iletişime geçebilirsiniz.