Mutluluk ve Haz aynı şey midir?
Zor geçmiş yaşantıları ya da travmaları olan birey; kaygı, hüzün, hayal kırıklığı, güvensizlik ve çaresizlik gibi deneyimlemesi epey yoğun olan duyguların yükünden kurtulabilmek için daimî bir haz arayışına girebilmekte ve bu iki kavramı karıştırmaktadır. Haz arayışı; aslında, bir araçtır; kişi, en temelde mutlu hissetmek ister. Mutluluk ise çok katmanlı bir oluş halidir. Yani haz, kısa süreli bir tatmin olma hali iken mutluluk daha uzun süreli bir yaşam stilini yansıtır ve içinde birçok başka duygu ve durum barındırır. Haz verici olarak değerlendirilen; madde-kumar-alışveriş-yemek-sosyal medya-oyun bağımlılıkları, aşırı cinsel aktivite, bu yönelimlerden bazılarıdır. Kişi, bazen bilinçli bazen de bilinçsiz şekilde bunları yaparak zor duygularıyla temas etmekten kaçar ya da mutlu olacağını düşünür. Haz verici yönelimlerin sonucunca bedel ödenebilirken, mutluluk bedel ödetmez ve genelde haz için yapılan tüm aktiviteler içimizdeki boşluğu dolduramaz.
Mutluluk nedir?
Felsefenin, psikolojinin, semavi dinlerin, sosyolojinin ve diğer birçok alanın ilgisini çeken ve üzerinde birçok tanımlama yapılan, vaat edilen, ulaşılmaya çalışılan bir yolculuktur. Mesela; Aristoteles, mutluluğu duygudan ziyade, yaşam stili olarak ele almıştır. Psikoloji alanında, Maslow’un ihtiyaçlar piramidinin son basamağında yer verdiği; kendini gerçekleştirme basamağından ilk önce Aristoteles bahsetmiş ve bunu mutlu bir yaşamla bağdaştırmıştır. Yani hem Maslow hem de Aristoteles; mutluluğu, kişinin potansiyelini ortaya çıkarıp olabildiğince en iyi halinde yaşaması olarak değerlendirir. Uzakdoğu kültüründe de Buddha, mutluluğu varış noktası değil; ona ulaşabilmek için farkındalık ile yolda olma hali olarak nitelendirir.
Kendi fıtratını keşfedip ona uygun yaşayan, kendi hakikatini bulma yolunda giden insan mutludur. Mutluluk, bireyin ona atfettiği anlamdır. Genel olarak, hayattan ve ilişkilerinden memnun olma halidir diyebilirim.
Mutluluk farkındalıklı, canlı ve hareketli bir hayat sürmekten geçer.
Peki nasıl mutlu ve enerjik olunur?
- Fakındalık yürüyüşlerine çıkın.
Yaşadığınız sokağı ve mahalleyi keşfe çıkabilirsin. Her bir köşesini, bitkisini, dükkânını, parkını, esnafını gözlemle. Daha önce fark edemediklerini bulmaya çalış. Bunu her gün en az on beş dakika tekrarla. Daha sonra, yaşadığın bölgede alanı büyüterek devam edebilirsin.
- Bitki yetiştirin. Bir tohum büyütün.
Tohumu, uygun toprağa ekip onu sevgin ve sabrınla beslemen ve yavaş yavaş büyümesine şahitlik etmen; farkındalıklı, sabırlı ve yaşama bağlı birine dönüşebilmen için iyi bir pratiktir.
- Ayda bir kez mezarlık ziyaret edebilirsiniz.
Hayır, yanlış okumadın. Ölümün varlığını kabul etmen; takıldığın, öfkelendiğin, alındığın ve ertelediğin şeyleri tekrar değerlendirmeni sağlar. Orada hissettiklerini, yanında bulundurduğun defterine yaz. Seni tetikleyecek bir yaşantın varsa önce bir uzman ile görüşmeyi ihmal etme.
- Bir şükür defteri bir de rüya defteriniz olsun.
Şükür defterine, gün sonunda neler için minnettarsın onları yaz. Küçük yahut büyük fark etmeksizin, o gün içinde olan en az üç tane güzel şeyi not al. Rüya defterine ise sende iz bırakan ya da tekrar eden rüya temalarını not al. Her sene sonunda defterleri açıp okuduğunda; aslında, ne kadar mutlu anlarının olduğunu fark edeceksin. Rüyalar da bilinçdışını yansıttığından dolayı kendinle ilgili de birçok şey keşfedebilirsin.
- Hareket berekettir. Kendinizi, günün hangi saati daha enerjik ve uygun hissediyorsanız ona uygun bir egzersiz programı oluşturun.
Hangi dalda spora başlayacağın tamamen senin kişisel seçimin; bu, dans etmekte olabilir; sana iyi geleceğini düşünüyorsan sosyalleşebileceğin grup sporları, spesifik hedefin varsa da bireysel olarak fitness da olabilir.
- Hayatta, hiç kimsenin elinizden alamayacağı ve maddi değerlerle değiştirilemeyecek değerleriniz olsun.
Eğer, sen de bu hayattan bir kez geçiyorsan ki öyledir. Hayat amacının ve değerlerinin olması seni daha güçlü ve daha mutlu yapar. Acı bir yaşantı ile karşılaştığında, bu değerler sana yaşama enerjisi ve devam etme gücü verir.
Yukarıda yazan tüm maddeleri en az 21 gün boyunca uygulamaya çalışıp daha sonra da istikrarı koruyun. Bu, herhangi bir medikal engel yoksa sizi daha enerjik kılacaktır. Yaşam amacınınızı bulabilmek içinse kendinizi keşfe çıktığınız psikoterapiden faydalanabilir; konuya yönelik yazılan kitapları okuyabilirsiniz.
Uzm. Psikolog
Özlem Nur Tulum
